Παρασκευή 28 Ιανουαρίου 2011

Καβάφης VS South Park

Και γεννιόμαστε Έλληνες και μεγαλώνουμε με μύθους και ηρωικά ιδεώδη και ακούμε κι άλλα κι άλλα κι άλλα πολλά, και τα πιστεύουμε. Απόγονοι του Αχιλλέα αλλά και του Κολοκοτρώνη, του Περικλή και του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, αν έχει και αναφορές στους προαιώνιους εχθρούς ακόμα καλύτερα, Βασίλειος Βουλγαροκτόνος ή Νικηταράς ο Τουρκοφάγος. Είμαστε όλοι από όλους, από λίγο.. Αλλά αν υπάρχει ένας ήρωας που ταυτίζεται με την καπατσοσύνη και την ικανότητα της επιβίωσης του Έλληνα, αυτός είναι o Οδυσσέας. Το μεγαλείο της ελληνικής ψυχής, εξυπνάδας, πονηριάς, το πρότυπο..

Και εννοείται ότι είμαστε υπερήφανοι γι'αυτόν.. Κι εγώ είμαι. Και φυσικά ένα εκ των πλέον δημοφιλών ποιημάτων των Νεοελλήνων έχει γραφτεί γι'αυτόν. Και το παίρνουμε, το κάνουμε σημαία και την βγάζουμε και παρέλαση. Η Ιθάκη. Για ρωτήστε γύρω σας..
“Σαν βγεις στον πηγαινό για την Ιθάκη, να εύχεσαι να ' ναι μακρύς ο δρόμος..”. Και πάμε παρακάτω.. Τι λέει παρακάτω; Αγνοείται η τύχη του ποιήματος. Κάτη λέει για κάποιους που συνάντησε ο Οδυσσέας, τους.. και τους Κύκλωπες, με το Κύκλωπες έρχονται αμέσως και οι Λαιστρυγόνες. Κάτη κάπου έκαναν αυτοί, τι και πώς, έχει περάσει καιρός.. Και μετά κάτη άλλο λέει, και μετά λέει και για τα “ηδονικά μυρωδικά, ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής”, αμφιβάλλω αν έχει υπάρξει ελληνική τάξη την τελευταία τριακονταετία που να μην έχει κρυφογελάσει, γιατί κάπου έχει διαρρεύσει το κουτσομπολιό για την ιδιαιτερότητα του ποιητή.. Αλλά τα ηδονικά μυρωδικά στη μνήμη, απαραίτητο μέρος του ταξιδιού και για μας, μη μας πουν και μαλάκες.. Και μετά φτάνει και ο ήρωας στην Ιθάκη, δεν περιμένει πλούτη από εκεί, το ταξίδι είναι το δώρο του νησιού, το ταξίδι μετράει και όχι ο προορισμός, και λοιπά ευκόλως ανακυκλώσιμα ως δικαιολογίες κλισέ.. Και όλοι νομίζουν ότι το έχουν το νόημα, και ότι το βιώνουν το συγκεκριμένο ταξίδι καθημερινά, γιατί, ως Έλληνες, είμαστε διαφορετικοί στα όρια του χαρακτηρισμού “εκλεκτοί”. Και μπορεί κάποιος να το σιγοψιθυρίζει ο “εκλεκτός”, πηγαίνοντας στο περίπτερο να πάρει τσιγάρα. (“Ζητούμε συγγνώμη και την κατανόησή σας για το γεγονός ότι το πλήρωμα δε μιλάει ελληνικά.” (!!!!!!!!) - Ανακοίνωση των τσέχικων αερογραμμών στη διάρκεια της χτεσινής πτήσης)
Δικαίωμά του.

Φυσικά το μίνι παραλήρημα με πιάνει κι εμένα. Φουσκωμένα μυαλά από εκδηλώσεις αδικαιολόγητες, από αγάπη φυσικά, από άτομα που δε με ξέρουν και τόσο καλά αλλά είχα ανάγκη να πιστέψω ότι βλέπουν κάτη που οι μακροχρόνια κοντινοί δεν έβλεπαν γιατί είχαν νικηθεί από τη δύναμη της συνήθειας. Πιπίλισμα αυτιών, χρόνια και χρόνια, αναγωγή σε μύθους και αδυναμία συμβιβασμού με την πραγματικότητα.

Και φτάνω ένα βράδυ στο γραφείο της Anita, πιάνουμε την κουβέντα, και κάπου εκεί, θαμμένο χρόνια, με τσιμέντο από πάνω, μην τυχόν γίνει και καμιά στραβή και πεταχτεί, ξύπνησε..

Τέταρτος κύκλος South Park, επεισόδιο 12, Timmy in time. Το πρώτο επεισόδιο που τα παιδιά είναι 4η δημοτικού, μπαίνουν μέσα, βλέπουν την καινούρια δασκάλα, την κυρία Choksondik (το αφήνω αμετάφραστο), η οποία είναι αλλήθωρη, με τεράστια πεσμένα στήθη χωρίς στηθόδεσμο να τα συγκρατεί, απόλυτη και απρόσιτη, και τα παιδιά επαναστατούν και θέλουν να πάνε πίσω στο χρόνο, να ξαναζήσουν την τρίτη δημοτικού, που είχαν περάσει τόσο καλά, και οι σχέσεις είναι τεταμένες, οπότε αναγκάζεται η δασκάλα να απευθυνθεί στο μόνο που μπορεί να τη βοηθήσει, στον Mr Garrison, τον προηγούμενο δάσκαλο, ο οποίος έχει πάρει τα βουνά επί μήνες, έχει γίνει ερημίτης και κάποιοι ορκίζονται ότι τον ακούν, βραδιές με ξαστεριά να ουρλιάζει σα λύκος “δεν είμαι gay, δεν είμαι gay!”. Και ανεβαίνει η δασκάλα το βουνό, πείθει τον πρώην δάσκαλο να τη βοηθήσει να βελτιώσει τη σχέση της με τα παιδιά ώστε να μπορέσει να συνεχίσει το μάθημά της, και, αφού περνάει ορισμένα δύσκολα τεστ, πρέπει να αντιμετωπίσει την υπέρτατη πρόκληση, “το δέντρο των εσωτερικών δαιμόνων”, το περνάει, ανακαλύπτοντας ότι δεν κρύβεται τίποτα μέσα και επομένως μπορεί από μόνη της να βρει τον τρόπο να επικοινωνήσει με τα παιδιά.. Και βγαίνει από την άλλη πλευρά. Ελεύθερη και ανακουφισμένη. Ο Mr Garrison, που έμεινε στην είσοδο, περιμένοντας ότι η “μαθήτριά του” από εκεί θα έβγαινε, λόγω της καθυστέρησής της, αποφασίζει να μπει αυτός.. Και εκείνη τη στιγμή, η είσοδος κλείνει πίσω του και τον υποχρεώνει να ανακαλύψει και να αντιμετωπίσει το χειρότερο φόβο του.. Την gay πλευρά του.. Μετά απο συζήτηση, και ατράνταχτα επιχειρήματα της άλλης πλευράς, αναγκάζεται να πει, να παραδεχτεί, να ομολογήσει, να ξεθάψει, και να συμφιλιωθεί επιτέλους με το γεγονός ότι είναι gay..

Ανάλογα εξελίχθηκαν τα πράγματα και με μένα. Ανάλογα είπαμε, όχι φωτοτυπικά ταυτόσημα. Χεχε.. Δεν έχω gay πλευρά, μπορούν να σας το επιβεβαιώσουν οι λετονές που πέρασαν από το κρεβάτι μου, σαν τα πουκάμισα τις άλλαζα (ώπα ώπα φιλαράκι, αφού εσύ δε φοράς πουκάμισα, άντε 2-3 φορές, μη μας το παίζεις καζανόβας..). Τελοσπάντων, πίσω στο θέμα μας, πάνω σε εκείνη τη συζήτηση με την Anita, σε σχέση με το μέλλον του project, στην ερώτηση “τι θες πιο πολύ;”, η απάντηση ήταν.. “Θέλω να τελειώσω τη σχολή”. Έξω από οτιδήποτε είχε συζητηθεί, το πλαίσιο της κουβέντας, δειλά είπα.. “Θέλω να τελειώσω τη σχολή”. Σιγά. Και μου άρεσε η απάντησή μου. Και την επανέλαβα , “Θέλω να τελειώσω τη σχολή”, δεν ξέρω αν ακούστηκε, ή αν την είπα μόνο σε μένα, μου ακούστηκε αρκετά δυνατά όμως, τόσο δυνατά που μου έδωσε θάρρος να την επαναλάβω, σίγουρος, δυνατά, ενώπιον του ατόμου – μαμής, που κατάφερε να την εκμαιεύσει.. “Θέλω να τελειώσω τη σχολή”.

Χρόνια και χρόνια, το μήνυμα της παραπάνω φράσης – κλειδί το ξέρω, το επιδιώκω νοερά, και ειλικρινά ακούω με κατανόηση και με διάθεση απεριόριστης ειλικρίνειας όλους όσους μου το έλεγαν. Αλλά απλά δεν μπορούσα να το συνειδητοποιήσω, να το κάνω βίωμά μου.. Αν δεν ήταν η πρώτη προτεραιότητά μου, κανείς δε θα μπορούσε να τη θέσει ως τέτοια σε μένα..

Και τότε θυμήθηκα.. Ότι αμέσως μετά το “Σαν βγεις στον πηγαινό για την Ιθάκη να εύχεσαι να είναι μακρύς ο δρόμος", ακολουθεί το “γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις” και ότι οι Λαιστρυγόνες και οι Κύκλωπες είναι, αφενός οι εχθροί της προσπάθειας του μυθολογικού Οδυσσέα να επιστρέψει, αφετέρου, κατά τον ποιητή, είναι εμπόδια της φαντασίας μας, που μόνο αν εμείς τους επιτρέψουμε να παρουσιαστούν μπροστά μας θα τα συναντήσουμε, και μάλιστα το πόσο τρομερά ή όχι εμπόδια θα αποδειχτούν, μάλλον από εμάς τους ίδιους εξαρτάται και αυτό..

Όόόόόόόόόχι.. Δεν τελειώνουμε εδώ.. Γιατί τι ωραία είναι να λες “ε μωρέέέέ, δικά μου είναι τα εμπόδια, πού θα πάει, θα τα πηδήξω.”.. Αλλά δε φτάνει αυτό.. Όπως ευκρινώς φάνηκε και στην προηγούμενη ανάρτηση, η ελάχιστη παραδοχή αποτυχίας αποτελεί τη βάση για την ολοκλήρωση της συνειδητοποίησης. Δεν υπάρχει άλλοθι αποτυχίας, ούτε καν ψήγμα της, στο καβαφικό ποίημα.. Όπου κι αν πας, ό,τι κι αν λες, ωπ, συγγνώμη, break για videoclip. Ό,τι κι αν λέει ο οποιοσδήποτε, οποιαδήποτε απόπειρα χρησιμοποίησης του ποιήματος ως δικαιολογίας για αποτυχία οποιασδήποτε μορφής είναι αστήρικτη και αβάσιμη (πολύ μου αρέσουν αυτές οι απολυτότητές μου στην υπερβολή τους).

Υπάρχει άλλο καβαφικό ποίημα που μιλάει για όλα αυτά..

Είπες· «Θα πάγω σ' άλλη γή, θα πάγω σ' άλλη θάλασσα,
Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη από αυτή.
Κάθε προσπάθεια μου μια καταδίκη είναι γραφτή·
κ' είν' η καρδιά μου -- σαν νεκρός -- θαμένη.
Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμό αυτόν θα μένει.
 

'Oπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω
ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,
που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα».

Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θάβρεις άλλες θάλασσες.
Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς
τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς·
και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ' ασπρίζεις.
Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού -- μη ελπίζεις --
δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.
Έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ
στην κώχη τούτη την μικρή, σ' όλην την γή την χάλασες."

Γι'αυτό έφυγα, μακρυά, για “καλύτερα από το εδώ”. Φοβούμενος να αντιμετωπίσω τους εχθρούς που με εμποδίζουν να πάω παραπάνω, και κινούμαι οριζόντια και παράλληλα, όχι κάθετα.. Η σχολή και το γ#$οπτυχίο. Αυτό είναι που με κυνηγάει, με στοιχειώνει και κάνει τη γη μικρότερη και μικρότερη μέχρι τη στιγμή που η ηλεκτρική σκούπα που ρουφάει τα πάντα να μην έχει αφήσει τίποτα ανέπαφο, μόνο εμένα, ένα στιλό, ένα έδρανο και τη σχολή με τα θέματά της. Και θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που έχω χρόνο να προσπαθήσω να βρω και να πατήσω το κουμπάκι που σβήνει αυτή την σκούπα, πριν αφανίσει τα πάντα γύρω μου, πριν τα αφήσει έρημα και λευκά, λευκό του κενού, όχι λευκό του χιονιού..
Και γυρίζω – γύρισα.. Να κάνω την προσπάθειά μου, κι ό,τι βγει..

Ό,τι προηγήθηκε, όσο απλό, μελό, γελοίο, επιτηδευμένο ή ειλικρινές φάνηκε, είναι η εξήγηση της επιστροφής μου.

ΥΓ. Την παρούσα ανάρτηση θα ήθελα να την αφιερώσω με τις ευχαριστίες μου στην οικογένειά μου (δεν την ψώνισα τόσο πολύ, μου ζήτησε ο Λάνθιμος να ετοιμάσω την ομιλία του μετά την απονομή). Ίσως η αφιέρωση έπρεπε να είχε γίνει πιο νωρίς, αλλά νομίζω το κρατούσα για μια ειδικού βάρους ανάρτηση, σαν κι αυτή.. Στους γονείς μου λοιπόν, που πάντα με στήριξαν, όποια απόφαση κι αν πήρα, και πάντα προσπαθούσαν να με κρατήσουν συγκροτημένο, συγκρατημένο και προσγειωμένο. Αν δεν τα κατάφεραν πάντα, μικρό παιδί είμαι, θα μάθω.. Και είναι και φιλόλογοι και μου έδωσαν το θάρρος να ακροβατώ μεταξύ ποιήσεως, μυθολογίας και καρτούν(ο βαθμός επιτυχίας ή όχι του εγχειρήματος δεν τους βαραίνει πάντως..). Στον αδελφό μου, που είναι ταυτόχρονα ο πιο μποέμ και πιο ρεαλιστής άνθρωπος που ξέρω. Και στην αδελφή μου, για την οποία είμαι πολύ περήφανος που ρισκάρει και τολμάει πράγματα που στην ηλικία της δεν μπορούσα καν να φανταστώ.
ΥΓ1. Εδώ και λίγες ώρες είμαι σπίτι, στην Πάτρα. Το blog θα συνεχιστεί, ίσως με μικρή διαφοροποίηση της οπτικής γωνίας.
ΥΓ2. Τι έκανε η δασκάλα με τα παιδιά, ίσως το αποκαλύψω μια μέρα – για όσους δεν έχετε δει το επεισόδιο.. Στο φινάλε του επεισοδίου πάντως, ο Mr Garrison επιστρέφει στο σχολείο, βρίσκει τη διευθύντρια, τον ψυχολόγο και το μάγειρα και τους ανακοινώνει ότι παραδέχεται την αληθινή φύση του. Και όλοι χαίρονται και τον αγκαλιάζουν. Όταν όμως λέει “και είμαι έτοιμος να ξαναδιδάξω”, η απάντηση είναι “συγγνώμη, δεν προσλαμβάνουμε gay”. Αντίστοιχα αν πω στη νομική “ξέρω μωρό μου πως για σένα αδιαφορούσα, πως μακρυά σου έφυγα και άλλα αναζητούσα, τυχαία όμως βρέθηκα πικρά μετανιωμένος κι απ'το θεό της μοναξιάς καλά κυνηγημένος, καθώς γυρίζει ο τροχός κοντά σου ήρθα πάλι, στην αγκαλιά σου βρέθηκε και μ'επιασε μια ζάλη, και σαν την πρώτη τη φορά ξανά σε ερωτεύτηκα και την καινούρια μου ζωή μαζί σου ονειρεύτηκα”(Στέλλα Γεωργιάδου - χαμός είχε γίνει όταν είχε έρθει στη βραδιά του οπλίτη στην Τρίπολη..), θέλω να ελπίζω ότι θα το εκτιμήσει και θα με βοηθήσει μέσω αυτής να φύγω οριστικά μακρυά της, και όχι να μου χαμογελάσει και να (παρα)μείνει σε απόσταση..


3 σχόλια:

  1. ...an thes pragmatika na teleiwseis th nomikh sou eyxomai to 2011 na einai h xronia pou tha thn teleiwseis.
    Isws na thelei kai ayth ligo fthsimo opws oi gynaikes. Xalarwse, vgalth apo to myalo soy, katevase th apo to throno pou thn exeis anevasei kai tha th rikseis.De sou glytwnei
    filia

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Antrea den mporeis na fantasteis poso xairomai gia sena...oxi mono gia tin apofasi na treleiwseis ti sxoli alla kyriws gia tin omologia tis syneiditopoiisews...kati pou oi perissoteroi apofeygoyn na kanoun akomi kai proforika...xairomai pou se gnwrizw kai pragmatika eisai poly parapanw apo auto pou nomizeis oti eisai....Se filoume kai elpizoume na se doume (Aimilia Kat kai mpempa)

    ΑπάντησηΔιαγραφή